Bài 1. Bé mới chào đời
Sau bao tháng ngày mong chờ, giờ đây bé yêu của bạn đã chào đời. Bạn đã thực sự trở thành cha (mẹ)!
1. Tư thế “bào thai”
Bởi vì bé bị cuộn tròn trong tử cung mẹ đến tận lúc sinh ra, cho nên trông bé có vẻ hơi co quắp trong một thời gian ngắn, với tay và chân không được dang rộng thoải mái. Bé thậm chí trông có vẻ bị vòng kiềng.
Đừng lo lắng: Bé sẽ duỗi ra dần dần và đến khi được 6 tháng tuổi, bé hoàn toàn không còn co quắp nữa. Đồng thời, khi bé thích nghi với cuộc sống bên ngoài tử cung người mẹ, bé có thể thích được quấn trong một chiếc chăn mỏng.
2. Các phản xạ nguyên thủy
Từ lúc sinh ra bé đã có một số phản xạ: Phản xạ giật mình - phản xạ làm cho bé tự động ưỡn cong lưng, dang tay, dang chân và thỉnh thoảng khóc toáng lên khi thấy to tiếng hoặc một sự di chuyển đột ngột nào đấy. Trẻ sơ sinh có thể có phản ứng lại ngay cả khi ngủ, nhưng nó sẽ mất dần sau một vài tháng.
Những phản xạ khác của trẻ sơ sinh bao gồm: phản xạ Babinski (cong ngón cái và xoè 4 ngón còn lại khi lòng bàn chân bị va đập mạnh), phản xạ bước (bé như bước hoặc nhảy khi chân chạm vào bề mặt cứng), và phản xạ đẩy lưỡi (bé đẩy lưỡi mình ra khi bị nhét cái gì vào miệng).
3. Cố định cơn đói và giấc ngủ
Thức ăn là phần quan trọng nhất trong cuộc sống của trẻ sơ sinh, giấc ngủ là thứ hai. Hầu hết trẻ sơ sinh sẽ ăn hai hoặc ba tiếng một lần.
Giờ ngủ được chia thành các giấc một cách cân bằng và đa dạng giữa các trẻ khác nhau. Bé sẽ ngủ tổng cộng 16 đến 17 tiếng một ngày- thường chia thành 8 giấc ngủ ngắn. Để giảm nguy cơ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh, bạn phải chắc chắn cho bé nằm ngửa khi ngủ.
Cho đến cuối tháng đầu tiên, bé có thể phát triển về việc ăn và kiểu ngủ, nhưng không kiểm soát được nó. Ở thời kỳ này, bé cần được ăn bất cứ khi nào đói, trước khi bé khóc.
4. Mùi và vị
Bé đã phát triển về vị giác. Trên thực tế, trẻ sơ sinh có vẻ như có nhiều chồi vị giác hơn người lớn. Bé nhạy cảm với đồ ngọt và những vị chua cay khi mới sinh, nhưng sự phản ứng lại với vị mặn thì phải đợi đến khi bé được 5 tháng.
Bé dùng khứu giác ngay từ đầu và có thể đánh mùi được: chú ý đến cách bé quay đầu khi bé gửi thấy mùi khó chịu (giống như là mùi bỉm bẩn của bé).
Những nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ sơ sinh 5 ngày tuổi sẽ quay về hướng miếng gạc có tẩm sữa mẹ, chúng có thể ngửi được mùi đó và vài ngày sau chúng tỏ ra thích thú với mùi của sữa mẹ. Nhờ sử dụng khứu giác, bé có thể ngọ nguậy về phía vú của bạn.
5. Những cử động bản năng
Phản xạ gốc (rooting reflex) - một phản xạ khác mà bé có khi mới sinh ra - giúp cho bé tìm được vú mẹ và biết cách bú. Khi bạn chạm vào má, môi, hay miệng của bé với ngón tay hoặc núm vú, bé sẽ quay mặt lại và há miệng ra tìm vú, khi tay bạn di động, miệng bé sẽ di động theo.
Bạn sẽ thấy bé tự động bắt đầu những cử động bú bằng miệng. Bé đang cho thấy bé biết cách ăn đấy chứ! Bây giờ bạn thử đặt ngón tay vào vòm miệng của bé và xem bé sẽ bắt đầu bú như thế nào?
Theo mangthai.vn
Bài 2. Cách tắm cho trẻ sơ sinh
Với các bạn gái mới lần đầu làm mẹ, tắm cho trẻ sơ sinh hẳn là một công việc đầy khó khăn và vất vả. Nhưng với những bà mẹ kinh nghiệm cho rằng, một khi bạn nắm được kỹ thuật "khống chế" được đầu và cổ của bé thì việc tắm cho con lại là một hình thức thư giãn "gây nghiện".
Tại sao vậy? Bạn cứ thử xem, đứa trẻ sau khi được tắm táp "ngon lành", chúng thật thơm tho, sạch sẽ, và "sản phẩm" tuyệt hảo ấy là do chính bạn làm ra.
Bạn nên lưu ý một số điều sau đây khi tắm cho trẻ sơ sinh:
Bạn có thể tắm cho trẻ vào bất cứ thời gian nào trong ngày. Nhưng trẻ thường ngủ sau khi được tắm (như là một hình thức thư giãn), vì vậy tốt hơn hết bạn hãy tắm trẻ vào khoảng thời gian trước khi bé ngủ.
Ðừng bao giờ tắm vào lúc trẻ đói bụng. Nó sẽ khóc lóc, quẫy đạp lung tung. Và cũng không nên tắm khi mới vừa cho chúng ăn no xong, bỡi vì những cử động mạnh sẽ dễ làm trẻ bị ộc thức ăn.
Ðể bé cảm thấy thoải mái, bạn nên tắm cho trẻ ở những nơi ấm áp, kín đáo, tránh gió lùa. Tắm cho trẻ sẽ dễ dàng hơn với tư thế đứng ở một chậu tắm cao vừa phải (cỡ đến ngực là vừa).
Chuẩn bị đầy đủ mọi thứ trước khi tắm cho trẻ: sữa tắm, dầu gội đầu, nước thơm (lotion) và mọi thứ cần thiết. Xem nhiệt độ của nước có đủ độ nóng chưa, nước sẽ vừa phải với nhiệt độ khoảng 36,5 độ là được. Cho vài giọt sữa tắm vào chậu rồi khuấy đều lên...
Sau đây là 8 bước cụ thể để tắm cho con bạn:
Bỏ hết quần áo trẻ, trừ tã lót. Quấn trẻ trong khăn tắm trong khi bạn lau mặt và đầu của trẻ.
Dùng bông sạch thấm vào nước cho mềm để lau mắt cho trẻ, bắt đầu lau từ phía đầu mắt đến đuôi mắt. Bạn nên sử dụng hai miếng bông khác nhau cho mỗi mắt để tránh nhiễm trùng.
Rửa phần còn lại của mắt, mũi, sau cổ và tai với một chiếc khăn thật mềm.
Muốn gội đầu cho bé, bạn hãy giữ trẻ thật vững bằng cách để người bé tì vào bạn, đầu trẻ cao hơn chậu nước tắm, tay đỡ dưới gáy và cổ trẻ. Dùng tay còn lại xoa đầu vào tóc trẻ, nhớ là phải xoa thật nhẹ nhàng, tuyệt đối không gãi và cào. Gội lại bằng nước sạch, lau cho thật khô tóc bằng khăn sạch.
Bỏ tã ra, đặt trẻ vào trong chậu nước, một tay đỡ cổ và vai trẻ, té nước nhẹ nhàng xoa khắp người trẻ. Nếu thích, bạn có thể dùng chiếc khăn mềm thay vì dùng tay. Sau khi tắm xong phần trước, bạn hãy xoay trẻ lại và tắm lưng cho trẻ. Nhớ tắm rửa thật kỹ mông và bộ phận sinh dục...
Nhấc trẻ ra khỏi chậu tắm và đặt vào một chiếc khăn to, khô. Thấm khô trẻ từ cổ trở xuống. Phải nhớ lau khô phần dưới cằm, nách, và các kẽ tay, chân.
Nên làm sạch rốn bằng cồn và tăm bông mềm. Lau sạch xung quanh rốn. Ðừng ngại trong việc vệ sinh cuống rốn cho bé. Khó có sự nhiễm trùng vì cuống rốn sẽ tự rụng từ 6 đến 10 ngày sau.
Mặc tã sạch và quần áo sạch vào cho trẻ. Bạn có thể chải tóc cho trẻ bằng lược mềm.
Thế đấy, tắm cho trẻ cũng đâu phải dễ dàng, nhưng nếu biết cách, chẳng mấy chốc bạn sẽ nghiện vì thích! Bạn hãy thử xem...
Một số vật dụng cần có trước khi tắm cho trẻ:
Chậu tắm bằng nhựa
Khăn mặt và khăn tắm, bạn nên chọn loại 100% là cotton.
Sữa tắm
Bông lau mặt
Tăm bông
Cồn
Quần áo sạch, tất, găng tay...
Một cái chén nhỏ để đựng nước nhúng ướt bông lau mắt cho bé.
Phấn thơm, nước thơm thoa sau khi tắm.
Theo Thế giới Phụ nữ
Bài 3. Chăm sóc rốn trẻ sơ sinh
Cha mẹ, đặc biệt là các cha mẹ trẻ, thường rất lo lắng về cách chăm sóc rốn cho trẻ mới sinh. Lời khuyên quan trọng nhất là giữ cuống rốn khô và sạch cho đến khi rốn rụng.
Dây rốn
Dây rốn nối bào thai với bà mẹ qua bánh nhau từ tuần lễ thứ sáu của thai kỳ cho đến lúc sinh. Là con đường sống, dây rốn cung cấp oxy, chất bổ dưỡng cho bào thai phát triển, và mang đi các chất thải trong bào thai. Lúc sinh, bởi vì trẻ sơ sinh có khả năng thở, bú và tiêu tiểu nên dây rốn trở nên không cần thiết, vì vậy, nó được kẹp và cắt ngay sau sinh.
Điều quan trọng là chăm sóc đúng cách phần cuống rốn còn lại này cho đến khi cuống rốn lành và rụng - thường khoảng hai tuần sau sinh. Cuống rốn sẽ đổi màu từ màu vàng xanh sang màu đen khi khô teo.
Cần chăm sóc đúng cách phần cuống rốn còn lại này cho đến khi cuống rốn lành và rụng.
Tự chăm sóc rốn tại nhà
Trong ngày đầu sau sinh, thường sau khi tắm bé, nhân viên y tế bôi dung dịch sát trùng lên cuống rốn để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
24 giờ sau sinh, khi mặt cắt rốn khô, có thể tháo kẹp rốn an toàn khỏi cuống rốn. Nên tháo kẹp rốn tại bệnh viện, trước khi trẻ sơ sinh được xuất viện về nhà. Kẹp rốn có thể cản trở trong khi thay tã tại nhà và có thể bị kéo giật lên, gây tổn thương chân rốn.
Các bác sĩ cho phép che phủ rốn bằng một lớp gạc vô khuẩn không gòn trong 1 - 2 ngày đầu. Có nhiều nghiên cứu cho thấy bôi dung dịch cồn 700 lên rốn mỗi ngày có thể làm chậm rụng rốn. Cần theo sự hướng dẫn của bác sĩ.
Giữ cho cuống rốn khô, để hở, cho phép cuống rốn tiếp xúc với không khí giúp cuống rốn mau khô. Quấn tã phía dưới rốn. Sau khi trẻ tiêu, tiểu cần thay tã ngay.
Khi rốn chưa rụng, tránh không đặt trẻ vào thau tắm. Dùng khăn nhỏ mềm lau người trẻ, sau khi lau người trẻ, dùng que gòn lau chân rốn trẻ.
Khi rốn rụng, có thể nhúng trẻ vào thau tắm.
Một ít máu khô dính ở chân rốn có thể bình thường.
Khi nào mang trẻ đi khám
Khi trẻ sơ sinh sốt cần mang trẻ đi khám ngay. Có một số tình huống bệnh liên quan đến rốn cần mang trẻ đi khám:
Nhiễm trùng rốn: nếu bạn thấy dấu hiệu đỏ, nóng, sưng hoặc ấn đau vùng da quanh rốn, hoặc có nhiều dịch tiết quanh chân rốn, đặc biệt có mùi hôi, cần mang trẻ đi bệnh viện khám ngay. Đây là trường hợp trẻ bị nhiễm trùng rốn và vùng da quanh rốn, có thể nguy hiểm, cần được điều trị tại bệnh viện.
U hạt rốn: nếu bạn thấy chân rốn rỉ dịch vàng kéo dài, không kèm dấu hiệu sưng, nóng, đỏ, hoặc ấn đau vùng da quanh rốn, trẻ không nóng sốt, có thể trẻ bị u hạt rốn. Tại bệnh viện, u hạt rốn được điều trị với nitrate bạc.
Rỉ máu rốn kéo dài: nếu bạn thấy chân rốn rỉ máu nhiều và kéo dài, có thể là dấu hiệu của bệnh lý đông máu, cần đi khám bác sĩ.
ThS.BS. CAM NGỌC PHƯỢNG
No comments:
Post a Comment