Bệnh đău mắt hột

BỆNH MẮT HỘT

Đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn, đa số những tín hiệu của cuộc sống đều được con người cảm nhận nhờ đôi mắt. Tuy nhiên mắt lại là cơ quan rất dễ bị tổn thương hay bệnh tật, vì vậy mỗi chúng ta cần phải hiểu rõ những bệnh lý thường xuyên xảy ra đối với mắt để có ý thức bảo vệ và giữ gìn cửa sổ tâm hồn của mình.

Một trong những bệnh lý về mắt tương đối thường gặp, có tính chất xã hội, lây lan do tình hình vệ sinh phòg bệnh kém, đó là bệnh mắt hột.

Mắt hột rất dễ phát triển và lây lan đặc biệt ở các nước đang phát triển, và là một trong những bệnh gây mù lòa hiện nay trên thế giới, và hàng triệu người mù hẳn do mắt hột gây ra. Bệnh thường xảy ra nhiều ở vùng nông thôn do điều kiện vệ sinh kém. Và một trong những biểu hiện biến chứng của mắt hột ta thường thấy và gọi nôm na là bị "mắt toét".

Vậy mắt hột là gì ? tại sao lại bị mắt hột ? và làm thế nào để phòng ngừa bệnh mắt hột ? là vấn đề mà hôm nay chúng tôi sẽ nói cùng quí vị.

Mắt hột là gì ? Bệnh mắt hột là tình trạng viêm kết mạc - giác mạc mãn tính, tiến triển thành dịch, lây lan, đặc điểm là hình thành những hột, và những tổn thương sẹo điển hình ở mắt (hình 1 mắt bị mắt hột).

Nguyên nhân gây ra bệnh mắt hột

Mắt hột bị gây ra do vi sinh vật tên là CHLAMYDIA TRACHOMATIS (Từ TRACHOMA do gốc từ HYLẠP nghĩa là sù sì và sưng phồng)

Hình thức lây lan:

Như tôi đã nói ở phần trên, tình trạng vệ sinh kém là yếu tố cơ bản của sự sinh bệnh, lan truyền và mức độ nặng nhẹ của bệnh mắt hột. Mắt hột có ở khắp mọi nơi trên thế giới đặc biệt ở những nước nghèo, kém phát triển. Bệnh lây truyền chủ yếu do:
- Tay bẩn, nước bẩn
- Dùng chung khăn mặt, thau rửa mặt
- Tắm ao hồ, sử dụng nước ao hồ trong sinh hoạt
- Hoặc do ruồi nhặng đậu từ mắt người này qua mắt người kia.

Các triệu chứng của bệnh mắt hột

Biểu hiện bệnh của mắt hột rất đa dạng, đa hình, có thể từ rất nhẹ, không có triệu chứng gì cả đến những trường hợp bệnh nặng nề, kéo dài dai dẳng, nhiều biến chứng nguy hiểm và có thể dẫn đến mù lòa.

Thông thường khi bị bệnh mắt hột bệnh nhân sẽ có những triệu chứng sau đây:
- Xốn mắt, vướng mắt như có hạt bụi trong mắt
- Ngứa mắt
- Hay mỏi mắt, thường về chiều.

Tiến triển của mắt hột

Bệnh mắt hột biểu hiện rất đa dạng, đa hình, có những trường hợp nhẹ nhàng không cần điều trị cũng tự khỏi, nhưng đôi khi rất nặng nề và nguy hiểm cho đôi mắt. Thông thường chúng ta sẽ gặp hai thể bệnh sau đây:

- Thể nhẹ: (còn gọi là mắt hột đơn thuần) tổn thương chỉ xuất hiện ở lớp biểu mô kết mạc và dừng lại ở đó. Bệnh nhân không có triệu chứng gì, hoặc chỉ ngứa mắt, xốn mắt, mỏi mắt, đôi khi hay chảy nước mắt. Thể này không để lại di chứng và không gây mù. Không điều trị có thể tự khỏi nếu không bị tái nhiễm.

- Thể nặng: xâm nhập xuống cả những lớp sâu bên dưới của mắt. Biểu hiện bệnh trầm trọng, nặng nề và kéo dài, không thể tự khỏi nếu không được điều trị tốt. Có thể gây nhiều biến chứng, và có thể dẫn đến mù lòa.

Biến chứng:

Bệnh mắt hột có rất nhiều biến chứng biểu hiện, và rất dễ dàng lây nhiễm, tỷ lệ mắc bệnh trong dân số cao. Vậy thì khi mắc bệnh mắt hột chúng ta sẽ có nguy cơ bị những biến chứng gì ? Thông thường mắt hột có thể gây ra các biến chứng sau đây:

- Viêm kết mạc mãn tính: làm cho mắt đỏ, lèm nhèm quanh năm. Người ta hay nói đùa viêm kết mạc là "người bạn đồng hành" của mắt hột.

- Sạn vôi kết mạc: Do các ổ loét trên kết mạc đọng vôi vào chất tiết bã hình thành, nhìn giống như hạt cát có màu trắng đục, lúc đầu nằm ở sâu về sau trồi dần lên. Khi chớp mắt các sạn vôi này cọ sát làm cộm mắt rất khó chịu.

- Lông quặm, lông siêu (hình lông quặm): là tình trạng lông mi bị xiêu vẹo, biến dạng, quặp vào như bàn chải chà vào giác mạc gây tổn thương, trầy sướt giác mạc gây sẹo lồi trên giác mạc, làm mờ đục giác mạc, loét giác mạc, nguy hiểm hơn nếu kết hợp với tình trạng nhiễm trùng sẽ gây viêm mủ nhãn cầu phải khoét bỏ mắt hoặc làm teo mắt và gây mù. Có ba mức độ quặm:

1. Độ 1: lông mi dọa chạm vào giác mạc
2. Độ 2: lông mi đã chạm vào giác mạc
3. Độ 3: lông mi chạm nhiều vào giác mạc, quét trên bề mặt giác mạc.

* Viêm sụn mi: là tình trạng dày lên, xơ hóa, làm biến dạng sụn mi
* Loét giác mạc: bệnh nhân có tình trạng đau mắt, nhức mắt, sợ ánh sáng. Nếu được chẩn đoán và điều trị sớm sẽ biến dạng giác mạc gây loạn thị, đục giác mạc và dẫn đến mù lòa.

* Bội nhiễm: thường là do bệnh mắt hột làm cho giác mạc bị tổn thương đề kháng kém với tình trạng nhiễm khuẩn, vì vậy khi bị bệnh mắt hột, mắt của bệnh nhân sẽ sưng, giảm khả năng chống chọi với những thâm nhập từ bên ngoài dễ bị nhiễm trùng, nhiễm siêu vi và cả nhiễm vi nấm, những tác nhân này sẽ dẫn đến viêm giác mạc loét giác mạc, những trường hợp nặng có thể gây mù lòa.

* U hột của bệnh mắt hột: u hột ở vùng rìa lan vào đồng tử và có khi có cả trên toàn bộ giác mạc.

* Loạn thị: do sạn vôi và các sẹo mắt hột cọ sát lâu ngày trên giác mạc làm giác mạc gồ ghề, lởm chởm, sai lệch đường đi của ánh sáng vào mắt gây loạn thị, giảm thị lực.

* Khô mắt, khô giác mạc: do các ống tuyến bị teo, giảm tiết dịch. Mắt trắng khô như mắt tượng, mờ hẳn. Khô mắt có thể dẫn tới tình trạng loét giác mạc, thủng giác mạc và gây mù mắt.

* Viêm tuyến lệ, tắc ống dẫn lệ: gây ra triệu chứng mờ mắt, chảy nước mắt sống. Bệnh nhân bị mắt hột có biến chứng sẽ có 3 triệu chứng mà chúng ta hay gọi là tình trạng mắt toét gồm :
+ Trụi lông mi
+ Mắt ướt
+ Bờ mi đỏ.

Điều trị:

Như chúng tôi vừa trình bày bệnh mắt hột chiếm tỉ lệ rất cao trong dân số, biểu hiện bệnh từ những trường hợp rất nhẹ nhàng, không có triệu chứng gì cả, có thể tự khỏi không cần điều trị đến những trường hợp nặng nề, nhiều biến chứng nếu không điều trị sẽ đưa đến mù lòa. Vì vậy khi mắc bệnh mắt hột hoặc có các triệu chứng nghi ngờ bị bệnh các bạn phải đến khám tại bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn biện pháp điều trị hữu hiệu.

Cách điều trị mắt hột phổ biến hiện nay là nhỏ thuốc nhỏ mắt hoặc tra thuốc mỡ vào mắt theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Thuốc thường được sử dụng hiện nay là thuốc mữ Pomade TETRACYCLINE 1%, tra mắt vào ban đêm trong 5 đến 10 ngày liền mỗi tháng kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm. Những trường hợp nặng, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc uống phối hợp với thuốc tra mắt.

Việc điều trị phẫu thuật được đặt ra khi có biến chứng như lông quặm, trong thực tế thăm khám hàng ngày chúng tôi đã chứng kiến những trường hợp phải bỏ mắt vì nghe những người không chuyên khoa đắp lá lên mắt, hoặc ghê rợn hơn có người còn tìm đến thầy lang, thầy vườn để được rơ mắt bằng lưỡi, do đó các bạn phải đến khám tại thầy thuốc chuyên khoa khi thấy bất kỳ dấu hiệu nào gây khó chịu mà không tự ý điều trị.

Phòng ngừa

Mắt hột là bệnh dễ mắc và dễ lây nhiễm như đã nói, và khi bị bệnh mắt hột chúng ta sẽ có nguy cơ mù lòa vì những biến chứng của nó. Vì vậy phòng ngừa mắc bệnh cũng như hạn chế tỉ lệ mù lòa vì những biến chứng của mắt hột mà một trong những mục tiêu của chương trình chăm sóc sức khỏe ban đầu của chúng ta.

Để phòng ngừa chúng ta cần lưu ý các vấn đề sau đây:

1. Giữ gìn vệ sinh cá nhân cho mắt bằng các biện pháp:
- Rửa mặt bằng khăn mặt riêng sạch, nước rửa sạch.
- Giữ tay sạch, không dụi bẩn lên mắt, nhất là các em nhỏ
- Không tắm ao hồ, tránh để nước bẩn bắn vào mắt.
- Đi đường gió bụi nên đeo kính mát, về nhà nên rửa mặt sạch sẽ
- Tiêu diệt ruồi nhặng là trung gian truyền bệnh
2. Đến khám bác sĩ ngay khi có những triệu chứng khó chịu ở mắt.
3. Kiên trì điều trị theo sự hướng dẫn của bác sĩ.

Theo http://www.medinet.hochiminhcity.gov.vn

Thuốc gì chữa đau mắt hột?

Gần đây lúc nào tôi cũng có cảm giác mỏi mắt, nhất là về chiều. Trong mắt lúc nào cũng thấy cộm như có hạt bụi bay vào. Vạch mi mắt lên thấy những hạt nhỏ li ti. Đi khám ở y tế cơ sở tôi được biết mình bị đau mắt hột. Tôi có tra thuốc ở trạm y tế xã cho nhưng vẫn không thấy đỡ. Xin hỏi có thuốc nào để chữa bệnh này?

Hoàng Văn Giang (Nam Định)

Đau mắt hột là tình trạng viêm kết mạc - giác mạc mạn tính do Clamydia Trachomatis gây ra. Bệnh tiến triển có khi thành dịch lây lan, với đặc điểm là hình thành những hột và những tổn thương sẹo điển hình ở mắt, làm cho người bệnh cảm thấy cộm mắt như có hạt bụi trong mắt.

Đây là bệnh thường gặp, nhất là ở những vùng thiếu nước sạch, vệ sinh phòng bệnh kém...

Thuốc thường được sử dụng điều trị bệnh mắt hột hiện nay là thuốc mỡ tetracyclin 1%. Dùng thuốc tra mắt vào ban đêm trong 5-10 ngày liền mỗi tháng, kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm. Kèm theo có thể uống một trong các thuốc sau: tetracyclin, erythromycin, doxycyclin... trong 3-4 tuần. Việc dùng thuốc nhỏ mắt (đối với thuốc nước), hay tra mắt (đối với thuốc mỡ) phải theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Trường hợp mắt hột có biến chứng: lông quặm, sẹo giác mạc toàn bộ... cần phải điều trị bằng phẫu thuật.

Mắt hột là bệnh dễ mắc và dễ lây nhiễm. Người bị bệnh mắt hột sẽ có nguy cơ mù lòa vì những biến chứng của nó. Vì vậy cần phải phòng ngừa bệnh mắt hột bằng cách giữ gìn vệ sinh mắt cho tốt: không dùng chung khăn mặt, rửa mặt bằng nước sạch và khăn sạch; không dụi tay bẩn lên mắt, luôn giữ cho tay sạch, rửa tay ngay sau khi đi cầu; không tắm ao hồ, tránh để nước bẩn bắn vào mắt; đi đường gió bụi nên đeo kính bảo vệ mắt, về nhà nên rửa mặt sạch sẽ và tiêu diệt ruồi nhặng.

Khi có những triệu chứng khó chịu ở mắt cần đến bác sĩ để được khám bệnh và chỉ định điều trị dùng thuốc cho đúng. Kiên trì điều trị theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Để tránh những tai biến đáng tiếc xảy ra, khi bị bệnh ở mắt không nên đắp hoặc nhỏ bất kỳ thứ gì vào mắt nếu như chưa có chỉ định của bác sĩ.

BS. Lê Bách