Bài 1. Khi nào bạn cần đi khám vô sinh?
Bạn cần đợi tối đa 2 năm trước khi tìm đến các chuyên gia sản khoa, nếu quan hệ tình dục thường xuyên mà vẫn không có thai. Tuy nhiên, nếu ngoài 35 tuổi hoặc có thêm bệnh lý, thời gian này sẽ rút ngắn hơn.
Có thai không phải lúc nào cũng dễ dàng. Khoảng 1/4 các cặp vợ chồng trải qua thời kỳ vô sinh kéo dài hơn một năm, và với một số người giai đoạn khó khăn này còn kéo dài hơn. Ít nhất 1/6 số cặp phải nhờ tư vấn của chuyên gia sinh sản.
Nếu bạn 'yêu' 2-3 lần mỗi tuần, bạn có khoảng 20-30% cơ hội thụ thai trong bất kỳ tháng nào. Trung bình các cặp vợ chồng (vợ dưới 35 tuổi) mất từ 4 đến 6 tháng để đậu thai. Tuy nhiên, có những cặp phải chờ đợi đến 2 năm.
Theo BBC, số liệu của Ủy ban Phôi học và Sinh sản người của Anh cho thấy:
30% các cặp sẽ có thai trong vòng một tháng kể từ khi bắt đầu muốn có con
75% các cặp thụ thai trong vòng 6 tháng
90% số cặp sẽ có thai trong vòng một năm
95% số cặp đậu thai trong vòng hai năm
Nhiều chuyên gia khuyến cáo bạn nên đến gặp bác sĩ nếu không có thai trong vòng hai năm sau khi cưới, có quan hệ tình dục bình thường, không bảo vệ.
Nếu bạn là phụ nữ, hãy tìm sự giúp đỡ khi:
- Bạn ngoài 35 tuổi và không đậu thai trong vòng một năm sau khi ngừng dùng các biện pháp ngừa thai. Nếu bạn đã 38 tuổi, đừng chậm trễ - khả năng sinh sản giảm đáng kể từ 38 đến 40 tuổi.
- Được chẩn đoán viêm xương chậu
- Có chu kỳ kinh nguyệt thất thường và đã bị chẩn đoán hội chứng buồng trứng đa nang
- Từng có thai ngoài tử cung, dẫn đến cắt bỏ một trong hai vòi trứng
- Từng mổ ở vùng bụng hoặc ruột thừa - yếu tố có thể gây sẹo và tắc vòi trứng
- Có xét nghiệm dương tính với bệnh lậu hoặc chlamydia, cả hai đều có thể gây tắc vòi trứng.
- Từng được chẩn đoán viêm màng tử cung
Nếu bạn là nam giới, hãy tìm sự giúp đỡ khi:
- Từng có đợt nhiễm trùng ảnh hưởng đến tinh hoàn, chẳng hạn do bệnh quai bị
- Từng phẫu thuật tinh hoàn ẩn
- Từng được điều trị một bệnh hoa liễu, như bệnh lậu - yếu tố có thể gây tắc ống dẫn tinh
- Có các vấn đề như xuất tinh sớm hoặc rối loạn cương
- Công việc liên quan đến phóng xạ hoặc tiếp xúc hóa chất công nghiệp
Tuy nhiên, cũng có trường hợp vô sinh không rõ nguyên nhân. Tùy vào kết quả khám, bác sĩ sẽ cho lời khuyên bạn nên chờ tiếp trong bao lâu hoặc thực hiện các biện pháp hỗ trợ sinh sản.
T. An
Bài 2. Tìm nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới
Nam giới vô sinh có thể do không có tinh trùng khi xuất tinh, hoặc có nhưng chất lượng kém. Mặc dù nam giới là nguyên nhân của 1/3 trường hợp vô sinh nhưng nhiều người trong số họ từ chối đi khám và cũng không muốn chấp nhận sự thật này.
Để chẩn đoán vô sinh, người nam cần làm một số xét nghiệm kiểm tra tinh dịch. Trong trường hợp không có tinh trùng, các xét nghiệm sẽ nhằm vào việc xác định xem vì sao tinh hoàn không sản xuất tinh trùng (nhỏ, dị tật hay chưa chạy xuống), có phải là ống dẫn tinh bị nghẽn hay có viêm nhiễm, khuyết tật ở bộ phận sinh dục không.
Hiện nay, chỉ những người hoàn toàn không có tinh trùng mới phải từ bỏ hy vọng làm cha. Trong số đàn ông đến xét nghiệm tinh dịch, khoảng 8-10% không có tinh trùng. Một phần ba trong số họ có thể tìm thấy tinh trùng trong tinh hoàn. Nếu hoàn toàn không có gì, họ không có cách nào hơn là nhờ vào tinh dịch được hiến hoặc xin con nuôi.
Một số trường hợp tinh trùng chất lượng kém nhưng vẫn còn hy vọng thụ tinh, giới chuyên môn gọi là OATS (tinh trùng ít, không linh hoạt và bất bình thường). Một vài người trong số họ vẫn thụ tinh được theo cách tự nhiên nếu người vợ nhạy con và có sức khỏe tốt. Số còn lại phải nhờ vào khoa học.
Có thể kể đến các tác nhân làm tinh trùng ít và suy yếu: nóng nực vùng tinh hoàn thường xuyên, thừa cân, thuốc lá, tuổi tác hoặc giãn mạch của dây dẫn tinh dịch. Những nguyên nhân gây vô sinh và OATS có rất nhiều và không ngừng tăng lên. Đôi khi chỉ cần sửa chữa thói quen cuộc sống là có tinh dịch gần như bình thường, nghĩa là có khoảng 20 triệu tinh trùng trong 1 ml tinh dịch, một nửa trong số đó di động được và kích thước bình thường.
Trong các trường hợp điều trị một hay nhiều nguyên nhân vô sinh, 20-30% bệnh nhân có hy vọng sản xuất tinh trùng khỏe mạnh trở lại. Với những người khác, có thể chọn một trong nhiều giải pháp: thụ tinh với chính tinh trùng của anh ta, thụ tinh trong ống nghiệm hoặc cấy tinh trùng vào tế bào chất.
Phân tích nguyên nhân và điều trị vô sinh nam đòi hỏi phải có thời gian. Trong khi đó, các bậc cha mẹ tương lai thường hay vội vã vì phụ nữ càng ngày càng muốn có con muộn hơn; nên cũng chậm phát hiện chồng mình vô sinh. Việc điều trị trở thành một cuộc chạy đua với thời gian nhằm giữ lại cho người phụ nữ mọi hy vọng sinh sản. Do đó, nam giới nên yêu cầu được xét nghiệm tinh trùng trực tiếp từ tinh hoàn mà không cần phải qua giai đoạn của các xét nghiệm khác.
Các chuyên gia cho rằng chúng ta còn thiếu nhiều biện pháp phòng chống vô sinh nam; đàn ông chỉ quan tâm đến bộ phận sinh dục của họ khi gặp vấn đề. Thực ra, chỉ cần sờ nắn bìu đã có thể nhận thấy khiếm khuyết của Nếu một người đàn ông muốn có con ở tuổi 35, anh ta phải quan tâm đến khả năng sinh sản của mình trước đó. Nhưng ít ai nghĩ đến chuyện đi gặp bác sĩ nếu chưa cố gắng thật nhiều lần mà vẫn thất bại.
Theo các chuyên gia, nam giới không nên chịu đựng sự vô sinh của mình với mặc cảm là người có lỗi. Nên thổ lộ vấn đề với bác sĩ và khoan chọn giải pháp dùng tinh trùng hiến tặng khi chưa có kết quả cuối cùng về khả năng sinh sản của mình.
Theo một nghiên cứu của Đan Mạch, số lượng tinh trùng trong tinh dịch của đàn ông trên thế giới suy giảm nhanh chóng theo thời gian, khiến tỷ lệ vô sinh nam tăng lên. Các nhà khoa học cũng báo động về tình trạng gia tăng các bệnh có thể dẫn đến vô sinh ở cơ quan sinh dục nam: ung thư tinh hoàn, dị dạng ống dẫn tinh, tinh hoàn không đồng đều.
Nhiều nguyên nhân được nhận diện: tác động của các chất độc hại (thuốc trừ sâu, sản phẩm tẩy rửa gia dụng, mỹ phẩm, thuốc đặc trị...), thuốc lá, stress, rượu bia, nhiệt độ (quần quá chật và ngồi suốt ngày).
Cách phòng chống duy nhất vẫn là khám nam khoa sớm, thay đổi thói quen và cải tạo tốt môi trường sống, làm việc.
Theo Cẩm Nang Tiêu Dùng
Bài 3. Vô sinh vì vợ 'ghét' tinh binh của chồng
Tinh binh của anh rất khỏe, "máy móc" của chị cũng tốt, vậy mà cưới nhau 4 năm vợ chồng anh Hải (Ứng Hòa, Hà Nội) vẫn chưa có con. Lúc chuẩn bị ly dị, họ mới biết tử cung của chị có chất diệt tinh trùng của anh.
Trước đó, hai người đi khám khắp nơi, chỗ nào cũng khẳng khẳng định cả hai đều bình thường. Dù vậy, họ vẫn áp dụng nhiều phương pháp để mong có con, như uống thuốc bắc, cải thiện chế độ ăn uống, canh ngày rụng trứng... Sau nhiều cố gắng không kết quả, họ quyết định ly dị để mỗi người đi tìm hạnh phúc mới. Song, vì vẫn còn tình cảm nên họ dùng dằng mãi và cuối cùng, trước khi làm thủ tục ly hôn, họ quyết định đi khám lần cuối ở một trung tâm nam học.
Kết quả làm cả hai bất ngờ: tinh trùng của người chồng rất khỏe, nhưng thường vào đến cổ tử cung của vợ là "đột tử" bởi ở đó chứa một kháng thể tiêu diệt tinh binh. Và đó chính là nguyên do khiến họ không thể có con dù "chuyện ấy" rất hòa hợp và "máy móc" của cả hai đều tốt.
Giáo sư Trần Quán Anh, Giám đốc Phòng khám Tiết niệu và Nam học Tâm Anh (phố Lý Nam Đế, Hà Nội) kể lại trường hợp chữa vô sinh cách đây vài năm của mình. Ông cho biết, đây là cặp khá may mắn vì đã tìm được bệnh để chữa khỏi và sau đó có con, sống hạnh phúc. Chị vợ đã được điều trị bằng thuốc giúp thay đổi môi trường cổ tử cung để "hòa hợp" với tinh binh của chồng.
Theo giáo sư, trước đó, có 2-3 cặp từng rơi vào trường hợp này nhưng khám khắp nơi cũng không phát hiện được nguyên nhân, đến khi mỗi người đi tìm cho mình "một nửa" khác thì lại con đàn cháu đống.
Ông cho biết, cơ thể của vợ tiết chất diệt tinh trùng của chồng là một trong những dạng dị ứng tinh dịch. Bình thường, mỗi người có một hệ thống miễn dịch giúp bảo vệ cơ thể trước sự xâm phạm của các virus, vật lạ gây bệnh. Và cơ thể một số chị em đã coi tinh trùng của chồng là một "virus" lạ và tiết ngay ra chất để tiêu diệt. Những trường hợp này khá hiếm gặp.
Dị ứng tinh dịch cũng có thể gặp trong trường hợp người vợ xuất hiện các biểu hiện dị ứng như ngứa, bỏng rát, nổi mẩn đỏ tại chỗ, nặng hơn có thể có biểu hiện khó thở, nổi mề đay toàn thân... sau mỗi lần "yêu".
Chị Liễu (Từ Liêm, Hà Nội) sau vài lần đi chữa phụ khoa mà không khỏi hẳn nghi ngay cho chồng tội lăng nhăng dù anh vốn tính hiền lành và chẳng đi đêm bao giờ. Chị kể, cứ sau mỗi lần vợ chồng gần gũi là chị lại thấy bỏng rát, ngứa rồi sau đó vùng kín phát ban đỏ ửng lên, dù chị đã vệ sinh rất sạch sẽ.
Chồng chị tất nhiên chối ngay và còn nổi giận bởi sự nghi ngờ vô lý của vợ. Anh còn nêu bằng chứng hùng hồn là mình không hề bị bệnh gì. Cuối cùng, khi cả hai vợ chồng cùng đến khám và tư vấn tại một phòng khám về tình dục và sức khỏe sinh sản trên đường Nguyễn Khánh Toàn, bác sĩ mới cho biết, các biểu hiện của chị không phải bị bệnh phụ khoa mà là bị dị ứng với tinh trùng của chồng.
Bác sĩ Nguyễn Bá Hưng, phòng khám nam, Viện phát triển sức khỏe cộng đồng Ánh Sáng, giải thích, mỗi phụ nữ có cơ địa và cơ chế bảo vệ khác nhau. Một số chị em có cơ chế bảo vệ rất nghiêm ngặt, đã ngăn chặn ngay hoặc "tỏ thái độ" ngay với các tinh binh của người chồng.
Ở nam giới, tinh trùng, ngoài những đặc điểm chung giống nhau thì mỗi người có những nét riêng, chẳng hạn lớp áo ngoài của màng tinh trùng không được trơn bóng, hay bị "dính" một vật nào đó nên không thể vào bên trong cơ thể người phụ nữ, chúng thậm chí còn bị tấn công quyết liệt (gần giống tình cảnh bạn mặc quần áo quá lôi thôi thì khó vào được những nơi nghiêm trang, thậm chí còi báo động và bạn sẽ bị bảo vệ tống ra ngoài).
Theo ông Hưng, để phát hiện dị ứng tinh dịch không khó, chỉ cần cho tinh dịch của người chồng tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc của người vợ (dưới sự quan sát của nhân viên y tế) thì có thể phát hiện được ngay. Cách khác là làm xét nghiệm dịch lấy ở cổ tử cung người phụ nữ sau giao hợp 6-12 giờ.
Các bác sĩ cho rằng, những cặp vợ chồng khi có trục trặc trong đời sống chăn gối hay có các bệnh liên quan đến đời sống tình dục hoặc vô sinh mà không rõ nguyên thì nên cùng đi khám để được phát hiện sớm, tránh tình trạng nghi ngờ lẫn nhau, ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình hay loay hoay chữa không đúng bệnh.
Việc khắc phục cho các đôi trục trặc như vậy kông khó đối với những trường hợp không có nhu cầu có con. Giải pháp đơn giản là sử dụng bao cao su. Các trường hợp muốn có con thì cần điều trị phức tạp hơn. Biện pháp làm thay đổi môi trường âm đạo, dùng các thuốc chống dị ứng, hay phương pháp giải mẫn cảm sẽ giúp phụ nữ "hòa hợp" hơn với con giống của chồng và có thể có con theo cách tự nhiên. Nếu các cách trên không có kết quả, bệnh nhân nên chọn phương pháp thụ tinh nhân tạo bằng cách bơm tinh trùng đã được lọc rửa vào buồng tử cung hoặc bơm trực tiếp vào trứng để thụ thai.
Vương Linh
Bài 4. 'Tinh binh' khỏe quá cũng gây vô sinh
Đàn ông có quá ít tinh trùng có thể khiến anh ta mất đi khả năng làm cha. Nhưng một số người lại rơi vào tình cảnh này chỉ vì họ sản xuất ra những tinh trùng quá nhanh và mạnh, các nhà khoa học tuyên bố.
Nhà sinh học tiến hóa Oren Hasson tin rằng những tinh trùng quá khỏe dễ dàng chọc thủng hàng rào cản trở trong cơ thể người phụ nữ, hiệu quả đến mức có đến vài tinh trùng thâm nhập vào trứng.
Quá trình này, được gọi là polyspermy - khiến trứng bị vỡ, và cũng phá hủy luôn cơ hội thụ tinh.
Chỉ riêng tại Anh, cứ 6 cặp vợ chồng thì có một cặp có vấn đề với thụ thai tự nhiên, và khoảng 35.000 người viện đến kỹ thuật thụ tinh nhân tạo mỗi năm.
Trên DailyMail, Tiến sĩ Hasson tin rằng cuộc sống stress, nhiễm trùng và ô nhiễm bản thân nó không đủ để lý giải cho tỷ lệ vô sinh cao như hiện nay.
Nghiên cứu của ông phỏng đoán rằng tình trạng này là kết quả của một cuộc "chạy đua vũ trang tiến hóa", trong đó cơ thể nam giới và nữ giới đều trải qua những thay đổi nhỏ để làm tăng khả năng sinh sản.
Nếu cả hai đều có những thay đổi cùng lúc, cơ hội thụ thai sẽ tăng lên. Nhưng nếu hai người lệch pha nhau, rắc rối sẽ nảy sinh.
Nhà nghiên cứu cho biết: "Đôi khi, trong quá trình điều chỉnh nhỏ này, sẽ có thời điểm có tỷ lệ vô sinh cao. Đó có thể là lý do cho tỷ lệ vô sinh không rõ nguyên nhân rất cao trong những thập kỷ gần đây".
Tiến sĩ Hasson, làm việc tại Đại học Tel Aviv ở Israel, cho biết cơ thể phụ nữ dần dần tiến hóa để tạo ra những "hàng rào" mới, nhằm buộc tinh trùng phải cạnh tranh hơn để đến được với trứng. Phái mạnh đáp trả bằng việc sản xuất ra những tinh trùng ngày càng hung hăng hơn.
Thông thường, khi tinh trùng đầu tiên đã thụ tinh cho trứng, cơ thể người phụ nữ sẽ tung ra một loạt hàng rào bảo vệ hóa học để ngăn tất cả những tinh trùng khác vào tiếp.
Tuy nhiên, dựa trên các mô hình toán học và tỷ lệ vô sinh hiện nay, tiến sĩ Hasson cho rằng có những tinh trùng quá khỏe và quá nhanh đến mức chúng có thể phá hủy các hàng rào bảo vệ trên, và phá hủy luôn quá trình thụ tinh thông thường.
Thuận An
No comments:
Post a Comment